مدل بوم در کسب و کار چیست؟
شروع یک کسب و کار جدید برای بیشتر افراد یک چالش بزرگ است. پیچیدگی مدیریت همه جانبه ی یک کسب و کار آن هم در دنیای رقابتی امروز باعث تردید و استرس در افراد برای راه اندازی کسب و کار خود می شود. خبر خوبی برای شما داریم.
در این مقاله می خواهیم نکات طلایی را به شما بگوییم تا ضریب موفقیتتان بالا برود و قدم های محکم تری در مسیر رسیدن به کسب و کار پر رونق بردارید. اسم این نکات طلایی مدل بوم کسب و کار یا مدل کانواس کسب و کار است. در ادامه با سایت استاد منوچهرزاده همراه باشید تا به تشریح مدل بوم کسب و کار به بپردازیم. سعی کردم توضیحات تا حد امکان به زبان ساده اما کاربردی باشد.
مدل بوم (کانواس) کسب و کار چیست؟
مدل بوم کسب و کار در واقع یک نمودار ترسیمی است که در آن استراتژی‌ها و راهبرد های کلیدی مربوط به کسب و کارتان را در آن ثبت می کنید. مدل بوم کسب و کار از بخش های ۹ گانه تشکیل شده است. در این ۹ بخش بوم مدل کسب و کار شما برای همه جنبه های مختلف کسب و کار خود مثل نحوه ی جذب مشتری، نحوه ی فروش، راهکار برای رسیدن به درآمد و… استراتژی تعیین می کنید. در واقع با مدل بوم کسب و کار راجع به همه بخش‌های کسب و کارتان تصمیم گیری می کنید و چیزی از قلم نخواهد افتاد که در آینده غافل گیرتان کند؛ اما فایده آن چیست؟
همانطور که در مقدمه اشاره کردم کسب و کارهای نوپا اکثرا ضریب موفقیت پایینی دارند، چون همه‌ی بخش های کسب و کارشان را بررسی نمی کنند و یک یا چند گوشه از کسب و کار از چشم آنها پنهان می ماند که مانع گردش چرخ درآمدشان می شود؛ اما در مدل بوم کسب و کار شما نمودار مخصوص کسب و کار خود را طراحی می کنید.
به این ترتیب همه ی بخش های کسب و کار شفاف و واضح است و چیزی از قلم نمی افتد. حالا که اهمیت مدل بوم کسب و کار را درک کردیم؛ بخش های ۹ گانه ی مدل بوم کسب و کار چیست؟ و چگونه کار می کند؟
بخش های ۹ گانه ی مدل بوم کسب و کار چه هستند؟
حالا می خواهیم مدل بوم کسب و کار را جزء به جزء بررسی کنیم؛ برای ساده تر شدن کار یک شرکت تولید چرم و کفش را فرض کنید. می خواهیم همزمان برای این کسب و کار کفش و چرم مدل بوم کسب و کار را طراحی کنیم. قدم به قدم از پیش می رویم و نمودار مدل بوم کسب و کار را که در بالا آورده شد را پر می کنیم.
بخش اول: ارزش پیشنهادی (Value Proposition):
در این بخش مدل بوم کسب و کار بررسی می کنیم که چرا مشتریان باید ما را انتخاب کنند؟ یا به عبارت دیگر چه محصول / خدمات ما باید چه خصوصیاتی داشته باشد و به چه نیاز‌های مشتری پاسخ دهد تا کسب و کار ما را از رقیبان جلو بیندازد و مشتریان کسب و کار ما را ترجیح دهند تا به دنبال آن افزایش فروش و درآمد بیشتری داشته باشیم. در واقع ارزشی که کسب و کار ما به مشتری پیشنهاد می دهد چیست؟
در مثال تولید کفش اینطوری می شود: این کسب و کار کفش برای بالا بردن ارزش پیشنهادی روی طراحی کفش ها وقت بیشتری بگذارد تا زیبا‌تر از محصولات رقیبان باشد. به این ترتیب این کسب و کار از رقبا پیشی می گیرد و مشتری بیشتر و در نتیجه درآمد بیشتری خواهد داشت.
بخش دوم: گروه مشتریان هدف (Customer Segments):
در این بخش مدل بوم کسب و کار تعیین می کنیم که مشتریان ما چه طیفی از جامعه هستند. شناخت مشتریان هدف به ما کمک می کند تا نیاز مخاطبان خود را بهتر بشناسیم و آن را برآورده کنیم که منجر به درآمد بیشتر برای کسب و کار ما شود.
در مثال تولیدی کفش: اگر کفش ورزشی تولید کند پس مخاطبان آن ورزشکاران هستند که نیاز به کفش هایی راحت و بادوام دارند تا برای ورزش دچار مشکل نشوند. با لحاظ کردن این فاکتور کسب و کار تولیدی کفش رونق بیشتری گرفته و افزایش فروش را تجربه خواهد کرد.
بخش سوم: کانال دسترسی به مشتری (channels):
در مدل بوم کسب و کار بعد از شناخت مشتریان خود باید به دنبال طراحی راه‌هایی برای ارتباط با مشتری و عرضه ی محصول/خدمات خود باشیم تا بتوانیم محصول خود را معرض دید مشتریان قرار دهیم و تا بتوانیم محصول یا خدمات مان را بفروشیم. این قسمت اهمیت زیادی دارد چرا که محصول ما هرچقدر هم که با کیفیت باشد تا زمانی که در معرض دید مشتری نباشیم وبا او ارتباط نگیریم؛ ناشناخته می مانیم و به فروش و درآمد نمی رسیم.
در مثال تولیدی کفش: این تولیدی باید تعدادی نمایندگی داشته باشد یا پایگاه های اینترنتی خود مثل وب سایت یا اینستاگرام را تقویت کند تا مشتریان محصول او را ببینند و اقدام به خرید و درآمد زایی برای کسب و کار کنند.
بخش چهارم: نوع ارتباط با مشتری (Customer Relationships):
در بخش چهارم از مدل بوم کسب و کار تعیین میکنیم که ما؛ صاحب کسب و کار؛ با مشتری چه رابطه‌ای داریم؟ مثلا این ارتباط می تواند رابطه ی فروشنده و خریدار باشد یا مثل بعضی کسب و کارهای خدماتی (مثلا خدمات مشاوره ی تحصیلی)؛ صاحب کسب و کار با مشتری، رابطه ی مشورت دهنده و مشورت گیرنده دارند. مجموعه خدمات پس از فروش و گارانتی هم بخشی از ارتباط کسب و کار ما با مشتری است.
نکته کلیدی برای افزایش فروش: هر چقدر رابطه ی خود را مشتری تقویت کنیم، فروش بیشتری خواهیم داشت؛ مثلا: برای بخش فروش خود یک مشاور یا راهنمای خرید طراحی کنیم و خدمات پس از فروش خود را بهبود ببخشیم.
بخش پنجم: منابع کلیدی (Key Resources):
برای تولید محصول و فروش آن به منابع اولیه ای نیاز داریم؛ مثلا برای تولید کفش به چرم و لاستیک و نخ و نیروی انسانی برای تولید محصول مان نیاز داریم. در این بخش از کسب و کار باید دو استراتژی برای افزایش فروش و درآمدمان تعیین کنیم: ۱. استفاده از منابع اولیه با کیفیت بالاتر ۲. کاهش هزینه‌های لازم برای فراهم کردن منابع اولیه.
بخش ششم: فعالیت های اساسی (Key activities):
هر کسب و کاری چند فعالیت اصلی دارد که بر اساس اهمیت اولویت بندی می شوند؛ مثلا: فعالیت های تولیدی کفش شامل طراحی کفش ها، تولید آنها، عرضه و در نهایت تبلیغات فروش است. در این بخش مدل بوم کسب و کار باید استراتژی خود را تعیین کنید که کدام فعالیت مهم‌تر و کلیدی تر است و باید بیشتر به آن توجه کنید. پیشنهاد می کنم ملاک اولویت بندی خود را بر اساس نیاز مشتری و افزایش فروش و درآمد بیشتر قرار دهید.
مثلا: در تولیدی کفش دوام و طول عمر کفش برای مشتری خیلی مهم است پس تمرکز بیشتری روی کیفیت مواد اولیه و ساخت کفش‌ها می گذاریم.
بخش هفتم: شریکان کسب و کار (Key partners):
هفتمین بخش مدل بوم کسب و کار به شرکای کسب و کار اختصاص دارد. بی شک برای افزایش فروش و درآمد خود به کمک گرفتن از دیگر کسب و کار‌ها نیاز دارید؛ مثلا تولیدی کفش برای مواد اولیه خود را از یک کسب و کار تولید کننده‌ی چرم تهیه می کند و بعد از تولید کفش با توزیع کننده‌ها ارتباط میگیرد تا کسب و کارش را عرضه کند و افزایش فروش و درآمد داشته باشد.
استراتژی این بخش مدل بوم کسب و کار، توانایی بالا در ایجاد و گسترش روابط با کسب و کارهای دیگر است.
بخش هشتم: الگوی درآمدی (Revenue Stream):
هشتمین بخش مدل بوم کسب و کار طراحی الگوهای درآمد است؛ باید تعیین کنیم که درآمد ما از چه مسیری به وجود می آید؟ مثلا در تولیدی کفش واضحا فروش کفش درآمد ایجاد می کند اما اگر استراتژی خود را گسترش دهیم می توانیم بخش تعمیرات کفش را هم به کسب و کار خود اضافه کنیم و درآمد کسب و کار را افزایش دهیم.
بخش نهم: ساختار هزینه (Cost Structure):
در نهمین بخش مدل بوم کسب و کار باید تعیین کنیم هزینه های لازم برای تولید محصول چقدر است؟ و هریک از بخش های فرآیند تولید یا توزیع و تبلیغ چه مقدار هزینه لازم دارند؟ کدام بخش ها نیاز به هزینه ی بیشتر دارند و در کدام یک از مراحل کسب و کار هزینه های اضافه روی دست کسب و کارمان گذاشتیم؟
سپس این هزینه ها را مدیریت و اصلاح می کنیم؛ مثلا هزینه ی بیشتری صرف تبلیغات می کنیم.
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
جامع ترین مشاوره و راه اندازی رستوران + مشاوره رایگان
مشاوره راه اندازی سالن های زیبایی
بهترین اپلیکیشن برای جایگزینی با اینستاگرام
چرا به فالوورهای اینستاگرامم اضافه نمیشه؟
چگونه ادمین حرفه ای شویم ؟
مهمترین اصطلاحات اینستاگرام
1 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
ممنونم از وبسایت استاد منوچهرزاده مطالب کاملا روان و مفید بود و مدل بوم خیلی خوب توضیح داده شد